We zijn op een verjaardagsfeestje. Er komt een dame op me afgelopen. Zodra ze bij me komt staan aan de statafel begint ze te praten. Als ik heel eerlijk ben: zodra ze haar mond open trekt begint ze te klagen en houdt niet meer op.
Ze klaagt steen en been. Ik zet een stapje achteruit. Ze heeft het niet in de gaten. Ik besluit het aan te kijken en laat haar stoom afblazen. Soms is dat even nodig om daarna weer verder te gaan. De tijd verstrijkt. Ze vervalt in een grote klaagzang over haar leven en werk. ‘En dit is niet goed. En dat deugt niet. Die collega kan er niets van. En haar leidinggevende kan er al helemaal niets van. De organisatie.’ En zo gaat het maar door.
Toen ze op een gegeven moment even stil was om adem te halen stel ik haar de vraag: ‘Maar wat is jouw rol in dit verhaal? Wat doe jij zelf?’
Ze kijkt me glazig aan. En begint vervolgens het hele verhaal weer van voren af aan. ‘Ja, maar die collega. En ja, maar mijn leidinggevende. Ja, maar de organisatie. Ja, maar de omstandigheden.’
Mijn vraag komt niet aan en ik kan er geen speld tussenkrijgen. Ze is niet bereid om naar haar eigen aandeel in de situatie te kijken. Ze legt de oorzaak van alles wat haar overkomt buiten zichzelf. Ze zit in de slachtofferenergie.
En die slachtofferenergie kennen we allemaal. En soms is het heerlijk om je daar even in onder te dompelen. Als je daarna ook maar weer uit stapt. Dat lijkt deze dame op dit moment niet te lukken. En daar heb ik geen zin in.
Ik stap uit de situatie. Ik onderbreek haar en zeg dat ik nog even wat te drinken ga pakken en ga daar een gesprek aan met een andere gast.
Op de terugweg in de auto bedenk ik me: wat ben ik blij dat ik inmiddels beter voor mezelf zorg en opkom. Tot een jaar of 10 geleden had ik waarschijnlijk de hele middag naast de klaagster gestaan en naar haar geluisterd. Bang om haar teleur te stellen. Bang dat het onbeschoft zou zijn om een gesprek af te kappen. Was ik na zo’n feestje doodmoe naar huis gereden. Prikkelbaar geweest.
Nu niet. Ik ben daarin gegroeid. Ik heb geluisterd, geprobeerd het gesprek een andere draai te geven en toen dat niet lukt voor mezelf gezorgd. Ik ben uit de situatie gestapt.
Vind je het soms lastig om in dit soort situaties goed voor jezelf te zorgen?
Ga dan aan de slag met deze drie praktische tips:
- Vermijd negatieve mensen en klagers.
- Als je in een negatieve situatie beland kun je onderzoeken wat je zelf kunt doen om het gesprek een andere kant op te draaien.
- Zorg voor jezelf: je bent het aan niemand verplicht om tijd door te brengen met klagers dus stap uit de situatie.
Een fijne dag vandaag.