De laatste tijd kom ik ze steeds vaker tegen. Rebels. Volgens de definitie van de Dikke van Dale betekent re·bels (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord) opstandig, weerspannig.
Een rebels kind of een rebel in een organisatie wordt vaak gezien als lastig. Want het is niet iemand die zich makkelijk voegt naar wat er gevraagd wordt. Het is iemand die vraagtekens stelt bij hoe de dingen gaan. De neiging die we vaak hebben is dat een rebel ‘in het gareel moet’. Dat een rebel gezien wordt als lastig. Maar een rebel is niet lastig, een rebel heeft het lastig.
Als je vanuit systemisch perspectief naar een rebel gaat kijken dan ontdek je dat deze rebel vaak hele waardevolle informatie heeft voor het organisatiesysteem. Vaak maakt een rebel zich onbewust hard voor iets dat buitengesloten dreigt te raken in de organisatie. Meestal gaat het om een incident in het verleden van de organisatie dat weggestopt is. Niet erkend is. Waar niet over gesproken wordt. Je kunt denken aan een reorganisatie waarbij mensen zijn ontslagen zonder erkenning voor wat ze bij hebben gedragen aan een organisatie. Een bedrijfsongeval waarbij een medewerker is overleden. Een fraudezaak binnen het bedrijf waardoor een medewerker op staande voet is ontslagen en waar niet over gesproken is.
Pas als deze gebeurtenis erkend wordt zie je dat een rebel zijn rebelse gedrag niet meer hoeft te vertonen. Het bijzondere is dat de rebel zich vaak niet eens bewust is van wat er gebeurd is en zelf ook niet zo goed kan verklaren waarom hij/zij zich rebels gedraagt.
Als dit gedrag niet goed herkend wordt is de kans groot dat de rebel het systeem uitgezet wordt. Ontslagen wordt. Via de achterdeur vertrekt omdat hij/zij lastig te sturen is voor een leidinggevende. Maar is er niets veranderd, dan zou er zomaar een volgende rebel kunnen opstaan die hetzelfde gedrag laat zien.
Als je merkt dat dit speelt in je organisatie (vuistregel: één keer is een incident, twee keer is toevallig, drie keer is een patroon) kan het heel helpend zijn om systemisch te onderzoeken wat hetgeen is dat niet gezien wordt of erkend is. Als erkend wordt wat verloren dreigt te gaan in het systeem dan merk je namelijk dat er rust ontstaat.
Maar hoe doe je dat? Een vraag die je jezelf kunt stellen is: wie of wat heeft nog erkenning nodig in het systeem?
Het vraagt van een individu nogal wat om de bereidheid te hebben om je kans op erbij horen los te laten door je gedrag. Daarin schuilt een enorme loyaliteit die vaak niet gezien wordt. Een rebel werkt heel hard voor het systeem om compleet te zijn. Als je vanuit dit perspectief kunt kijken dan verzacht dit de manier hoe je naar een rebel kijkt. Dan kun je ook het gedrag loskoppelen van de persoon: een rebel is niet lastig, een rebel heeft het lastig. En de rebel doet lastig omdat er iets is buitengesloten in het systeem. Als je hier zo naar kunt kijken verdwijnen de oordelen ontstaat er ruimte voor onderzoek en verbinding.
Merk je bij jezelf steeds weer rebels gedrag in je werk in organisaties, kan het zinvol zijn om eens te kijken in je eigen familiesysteem: wie of wat is daar buitengesloten? Voor wie werk je zo hard om gezien en erkend te worden? Het zou kunnen zijn dat je onbewust verbonden bent met iemand uit een eerdere generatie. Een familieopstelling zou je daar inzicht in kunnen geven. Het patroon wat je vanuit je gezin zo goed kent herhaal je dan onbewust in je werkcontext.
Als je een rebel bent en ook ziet wat daar de kwaliteiten van zijn dan kan het helpend zijn om te kijken vanuit welke plek je het meeste waarde kunt toevoegen in je werk. Als je deel uitmaakt van het organisatiesysteem wordt rebelleren vaak gezien als lastig gedrag. Terwijl de vinger op de zere plek leggen, aanvoelen wat er in de onderstroom speelt en daarmee kunnen werken juist een rol kan zijn waar je als zelfstandige voor gevraagd wordt in een organisatie. Dan word je juist ingeschakeld om lastige vragen te stellen. Om de luis in de pels te zijn. Dan is het juist je kracht.
PS. Herken je dit rebelse gedrag? Vaak beschik je dan over enorme leiderschapskwaliteiten als je je eigen plek inneemt. Als dit zo is dan zou het jaarprogramma dat in oktober begint wat voor jou kunnen zijn. Wil je meer weten? Kijk dan even hier > https://oudstedochter.com/bezield-vrouwelijk-leiderschap/